Debatt:
Svalbard-mønstre og Jul
Det er vårt ansvar ikkje å freiste til å gjere ugagn, men òg å ta vare på medmenneskelege verdiar, skriver Reinhard Mook i dette innlegget.
Foto: Anja Charlotte Markussen Hansen
Kalenderåret
2024 går mot slutten. Det kan synes at ikkje få spenningar og tenkjelege
konfliktar svever i lufta. Svalbardmeldinga er forkynt. Ho danna bølgjer som
ein stein gjer kasta på vatn. Interferens med andre bølgjer gjev nye mønstre på
Svalbards vassflate. Nokre døme:
1. Personlege
bør
Sosioøkonomiske
skilnadar er haldne ved like og vert utnytta. Andre slit med psykisk naud, side
om side med gleda den arktiske naturen gjev.
2. Ulike butilhøve
Talet
på husvera er avgrensa. Å måtte bu trongt skal hindre folkemengda frå å auke. Vilkåra
for å leige likt er ulike.
3. Rett til å medverke politisk er teken ifrå
Det
gjeld den passive og aktive retten i val til Lokalstyret teken frå ikkje norske
statsborgarar sjølv om de tidlegare har hatt retten. Det har ikkje styrkt
tilliten til det offentlege Noreg.
4. Brennande
diesel-varme
Det forserte hoppet frå kol til diesel, utan
opsjon å kunne snu attende til kol, let tvile på kompetanse. Skiftet til
rimeleg «grøn» energi framstår som fata morgana.
5. Lort menneske i mellom
Sanksjonar
mot Russland fremjar ikkje samkvem med naboar på øya. Skumle russiske og
kinesiske interesser og behovet for norske militære tenner har vore emne i det
siste. Så klart finst ambisjonar om makt i Arktis og kontroll over andre. Ei
kvar forsking på arktisk natur kan misbrukast til militære føremål. Det er vårt
ansvar ikkje å freiste til å gjere ugagn, men òg å ta vare på medmenneskelege
verdiar.
Julefred
Jul er
knytt opp til personen Jesus, etter eige utsegn førebiletet. Preika halden til
fjells oppmodar til å gi meir enn det ein vert beden om, å fylgje folk ein
lengre veg enn naudsynt er. Interessekonfliktar kjem av å dyrke sin eigen
person og å identifisere seg med verdiar underlagt tida. Samfunn i verda er
meir komplekse i dag. Jamvel er det mange som står på i kvardagen for å vere
til det gode for andre – og gjer så ved å «gløyme» seg sjølve.
Livshaldninga
er alltid individuell. Men fellesskap i over-personleg kjærleik kan smelte
egoisme. Det er tale om å bryte sirkelen av vondt som avlar vondt. Kan anna
vere meininga med livet?
